Çocukları Terbiye Etmek.
İslâm’da çocuk nasıl terbiye edilir konusunu bir de zamanın büyük Müderrislerinden İmam Gazzali’den öğrenelim. (İhyâu’ Ulûmi’d-Din. Cild.3. 10.Beyan)
1-Bilmiş ol ki; Çocukların İslamî esaslara göre terbiye edilmesi, üzerinde önemle durulması gereken işlerden biridir. Çocuk anne ve babanın yanında ilâhi bir emanettir. Oun kalbi safî bir cevherdir. Her türlü nakış ve suretten (şekillerden) boş, iyi şeyleri de kötü şeyleri de kabul etmeye meyillidir. Eğitilmeye hazır bir vaziyettedir.
“Her çocuk fıtrat (İslami esasları kabul etmeye hazır) üzerine doğar. Sonra anne-babası onu (Mûsevi ise) Yahûdî, (Îsevi ise) Hristiyan, (Ateşperest ise) Mecûsî yapar.” H:Ş (Buharî,Feyzü’l- Kadir, Sh. 243)
“O hâlde (Habibim) sen yüzünü bir muvahhid olarak dine yönelt. Allah’ın insanları yaratmasında esas aldığı o fıtrat, uygun hareket et...” (Rum, 30/30)
Kendisine iyilik telkin edilirse, iyi işler yaptırılırsa, çocuk iyi bir insan olarak yetişir. Dünya ve Ahirette saâdete ulaşır. Onu böyle yetiştiren anne-baba-muallim(öğretmen)-mürebbî(Bakıcı) da sevapta ortak olur. Kötü işlere itilir ve hayvânât gibi ihmal edilir, terbiyesine bakılmazsa, işi azıtır ve helâk olur.
2- Çocuğu sıyânet (koruma) onu güzel terbiye edip temizlemek, ona ahlâki faziletleri öğretmek, kötü arkadaşlarından korumak, devamlı surette zevk-u safa içinde bırakmamak, refah ve ziynet sebeplerini sevdirmemektir. Çünkü ziynet ve refaha alışınca büyüdüğü zaman, onları elde edebilmek için ömrünü onların yolunda kaybeder ve helâk olur. Bunun için daha ilk günlerinde çocuğun terbiyesine ehemmiyet verilmeli, onun terbiyesi için süt annesi olarak helâl yiyen dindar saliha bir kadın bulunmalıdır. Zira haramdan meydana gelen süttehayır olmaz. Bu gibi sütten beslenen vücut pisleşir, pisliklere ve kötü işlere meyleder.
Çocuk iyiyi kötüden ayırd edebilecek seviyeye geldiği zaman (ki ekseriya bu, altı –yedi yaşlarında olur)murakabesine(Murâkabe (Arapça: مراقبة), "gözetlemek" anlamına gelen Arapça'daki "rakabe" kökünden türetilmiş bir sufi pratiğidir. Dikkatle izlemek, ilgilenmek, gözleri açık tutmak anlamlarını da taşır) . ihtimam edilmelidir. Bu da utanma hissinin kendisinde başlaması ile belli olur.
Çocuğun utanıp kendini büyüklerden sayarak bâzı işlerini terk etmesi, akıl nurunun parlamasına delâlet eder. Bu sayede bazı şeylerin çirkinliğini fark eder ve onları yapmaktan utanır. Bu fehm(anlayış) ve idrak(akıl erdirme) hali Allah’ın bir lütfudur. Aynı zamanda kalbinin temizliğini, ahlâkının îtidalini(orta oluş, Yumuşaklık) müjdeler. Bunun gibi bu hal ergenlik çağında akl-kâmin (olgunluk, Kendi yaradılış gayesini kavramış ve buna uygun hareket eden, Allah'ın yeryüzündeki halifesi olan kamil insanın aklıdır. https://tr.wikipedia.org/
Utangaç çocuğu ihmal etmek doğru olmaz. Onun hayasından (utanma duygusu) faydalanarak terbiyesine dikkat etmek gerekir.
3-Çocuğa ilk ârız olan hâl yemek hırsıdır.
Önce bu konuda terbiye edilmelidir. Meselâ sağ el ile yemesi, yemeğe besmele çekerek başlaması ve önünden yemeğe alıştırılmalıdır. Müşterek sofrada kimsenin önüne geçmemesi, herkesten önce yemeğe huşum etmemesi kendisine öğretilmelidir. Ne yemeğe ne de başkasının yemesine gözünü dikmemelidir. Yerken lokmayı iyi çiğnemesi, lokmaların birbirini takip etmemesi, yemeği eline ve elbisesine bulaştırmaması, bazen yalnız ekmek ile yetinebilmesi ve mutlaka et yemeğini zaruri görmemesi gibi hususlar öğretilmelidir. Oburluğun çirkin bir şey olduğu anlatılmalıdır. Başkasına yedirmenin sevgisi ona aşılanmalı ve sofraya gelen yemekle yetinmesi, daha iyisini aramaması gibi hususlar ona öğretilmelidir.
4-Güzel ahlâkla ilgili hareketleri takdir edilip övülmeli ve seveceği hediyelerle mükâfatlandırılarak teşvik edilmelidir.
5-Sonra okula verilir. Burada Kur’an okumayı, geçmiş haberleri ve mukarreplerin hikâye ve halleri ona öğretilir. Bu sayede çocukta iyi insanlara karşı sevgi ve muhabbet tohumları ekilmiş olur.Sofra Adabı
1- Yemekte Konuşmamak:
2- Peçete ve Kürdan Kullanmak:
3- Yemeği Yavaş Ve Sessiz Yemek:
4- Afiyet Olsun Demek:
5- Yemekle Oynamamak:
6- Ağız Şapırdatmamak:
7- Yemek Hakkında Kötü Sözler Sarf Etmemek:
6-Ayrıca çocuklara toplantılarda oturma adâbı öğretilmeli oturduğu mecliste sümkürmek. tükürmek gibi çirkin hareketlerden men etmek, başkasının yüzüne karşı esnemek konusunda uyarılmalıdır. Mecliste kimsenin önüne geçmemesi, ayak, ayak üstüne atıp saygısızlık yapmaması, laubali davranışlardan kaçınması da öğretilmelidir. Dini hükümlerden gerekli olan şeyler kendisine öğretilmeli, hırsızlık yapmak, haram yemenin kötülükleri, yalan söylemek, hainlik yapmak, edep dışı konuşmalar ve hareketler ve çirkin sözler söylemenin zararları kendisine anlatılmalıdır.
7- Çirkin ve lüzumsuz sözlerden, Lanet okuma sövüp saymak gibi fena laflardan, bunları yapanlardan uzak durması gerektiği anlatılmalıdır. Esasen küçük çocuğu terbiye etmenin usulü onu kötülerle düşüp kalkmaktan korumaktır.
8- Dersten sonra bir miktar güzel oyunlar oynayarak mektep yorgunluğunu atmasına müsaade edilmelidir.
9- Anne- babasına- hocasına ve mürebbiyesine itaat etmesi, akrabası olsun olmasın büyüklerine saygılı ve yardım edici olması onlara karşı daima edepli olması tembih edilmeli ve takip edilmelidir.
10- ALTI-Yedi yaşına gelince Taharet-Abdest-Namaz Ramazanda bazı günleri oruçlu geçirmesi istenmeli ki Ergenlik dönemine geldiğinde ibadetlere alışmış olsun ve zorlanmasın.
PPP
PPP
Peygamber Efendimiz (s.a.v) çocuklarda “ DİNÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM” konusunun sınırlarını şu şekilde belirleyerek bize yol göstermiştir.
1-İmân esaslarının öğretimi.
2-İbadet esaslarının “ “
3-Kur’an-ı Kerim “ “
4-Çocukların ferdî farklılıklarının dikkate alınmasının önemi.(Çocuk Psikolojisi ve Pedegoji)
5-Temel alışkanlıkların kazandırılması, sosyal gelişimlerinin gelişimi. (Çocuk Gelişimi)
Peygamber Efendimiz (s.a.v) çocuk eğitiminde Îman esaslarını öğretmeye öncelik vermiştir.
Efendimizin (s.a.v) in öncelikleri sıralayarak verdiği bu Eğitim- öğretim plânı, (Anne-Baba-Mürebbiye-Muallim) çocuk terbiyesinde çok önemli rolü ve sorumluluğu olan bu dört kavramı kendisinde toplayan GÖZETMEN’ler için ideal bir yol haritasıdır.
コメント