VÜCUDUMUZ NASIL YÖNETİLİYOR?

Limbik Sistem

Dış faktörler nedeniyle beyne çeşitli uyarılar gelir. Bu uyarılar nedeniyle beyinde doku, organ veya duyusal tepkiler gelişir. Limbik sistem bu tepkilere verilecek karşılıkları düzenleyen, yöneten bir sistemdir.

Limbik sistemin beyindeki fonksiyonu nedir?

Limbik Sistem Nedir?

İnsanların hayatta kalma içgüdülerini tetikleyen limbik sistem; beslenme, korunma, savunma, hatıraları biriktirme, öğrenme, cinsel istek, uyku düzeni, stres ve üreme isteği, koku alma ve uzun ve kısa süreli hafıza yönetimi de beynin bu alanında gerçekleşir.

Endokrin sistemi, vücudumuzun hormon üretimini ve hormon salgılanmasını yönetir. Sinir sistemi ise canlıların çevresini algılamasına yol açan bilgiyi işleyen, vücut içerisindeki hücre ağlarıyla sinyallerin farklı bölgelere iletimini sağlar. Vücut Limbik sistem denilen bu iki sistem tarafından yönetilir.

Limbik sistemin maruz kaldığı travmalar ve yaralanmalar bu bölgede çok ciddi sorunlar oluşturur.

Limbik Sistemin Beyindeki Fonksiyonu Nedir?

Limbik Sistem, hafızanın da dahil olduğu birçok önemli merkezin uyumlu çalışmasını yönetir. Şöyle ki;

⦁ Hafızada depolanan bilgilerin yeniden hatırlanması,

⦁ Kişideki farklı dürtülerin yönetimi,

⦁ Uyku düzeni,

⦁ Stres yönetimi,

⦁ Öfke kontrolü,

⦁ Yön duygusu, koku alma duygusu,

⦁ Açıkmak, susamak gibi yaşamsal ihtiyaçların koordinesinde önemli sorumlulukları vardır.

Limbik sistem vücudun sağlıklı ve kaliteli yaşamı için çok önemlidir.

Limbik Sistemin Görevleri Nelerdir?

Vücudun istem dışı çalışan sistemlerini yöneten hipotalamus şu oluşumları dengeler ve yönetir.

⦁ Dürtüleri, yemek, içmek gibi yaşamsal fonksiyonları yönetir.

⦁ Stres ve öfke gibi uyaranlara karşı verilecek tepkiyi denetler.

⦁ Vücut ısısını ve kalp atışını (ritmini) dengeler.

Endokrin sistemi, vücudumuzun hormon üretimini ve salgılanmasını kontrol eder. Sinir sistemi ise canlıların çevresini algılamasına yol açan bilgiyi işleyen, vücut içerisindeki hücre ağlarıyla sinyallerin farklı bölgelere iletimini sağlar. Organların ve kasların aktivitelerini düzenleyen bir organ sistemidir.

Hipotalamus:

Vücut, bu iki sistem tarafından yönetilir. Hipotalamus bu iki sistem arasındaki bağlantıyı kuran, uyumlu çalışmalarını sağlayan merkezdir. Zarar görmesi halinde kişilerde anksiyete, stres ve depresyon gibi sıkıntılar oluşur.

Talamus: Talamus görme, duyma, işitme, dokunma ve tat alma duyusunu yönetir. Hasar görmesi halinde beynin motor fonksiyonlarında bozulmalar ortaya çıkabilir.

Amigdala: Amigdala, talamus gibi beynin iki tarafında bulunan bir yapıdır. Duygu ve içgüdülerimizle ilgili tepkileri yönetir. Hayatta kalma dürtüsünün temel merkezi amigdaladır. Amigdala, öfke, korku ve şiddet gibi ani oluşan duyguları yönetir.

Algılanan bir tehlike veya bir tehdit yahut kavga karşısında hiper uyarılma olarak da bilinen "savaş ya da kaç" komutunu veren beynin yönetim merkezidir.

Hipokampüs: Hipokampüs, beynin kısa süreli hafızaya alınan bilgileri uzun süreli belleğe alınmasını yöneten merkezidir. Yer ve yön duygusu da bu merkezden yönetilir. Ayrıca kalıcı hafızaya aktarılan bilgilerin tasnif edilmesinde dikkat edilen geçmiş olaylarla ilgili bilgilerin bağlantısı da bu bölgede düzenlenir. Hipokampüsün hasar görmesi halinde kısa süre önceki anıların hatırlanmasında zorluk çekilmesi buna karşın geçmiş dengesizlikler görülür.

Hafıza Nedir? Nasıl Çalışır?

Hafıza, geçmiş deneyimlerini hatırlama, tanıma, öğrenme ve yeri geldiğinde bu öğrendiklerini yaşamında kullanabilmesini sağlayan kompleks bir birleştiri sistemdir. . Hafızanın çalışması üç aşamalı bir oluşumdur

Hafızanın Üç Aşaması Nelerdir?

l. Aşama; Duyusal hafıza aşaması

II. Aşama; Kısa süreli hafıza aşaması.

III. Aşama; Uzun süreli hafıza aşaması

I. Aşama/ Duyusal hafıza: Bilgiler, ilk önce duyu organlarımız tarafından duyusal hafızaya alınır ve sinirler uyarılır. İzleri 1-2 saniye kadar duyusal hafızada kalır. Bilginin bu ilk kayıtta kalma süresini etkileyen faktörler vardır. Hangi duyu organıyla alındığı, şiddeti gibi. Duyusal kayıtta kalma süresi, uyarıcının türüne göre belirlenir. Uyarıcı görsel ise parlaklık, ses ise yükseklik faktörleri bu süreyi etkiler. Duyusal hafızaya gelen uyarıların bir kısmı bilinçli hale dönüşür.

II. Aşama/ Kısa Süreli Hafıza: Bu oluşum kısa süreli hafızada yapılır. Duyusal hafızaya aktarılan her uyarı kısa süreli hafızaya geçemez. Bu geçişi, dikkat ve algının niteliği belirler.

Kısa süreli hafızaya kaydedilen bilgiler bir iki dakika içinde unutulur. Bilgiler anlamlıysa ve çağrışım içeriyorsa uzun süreli hafızaya geçişi o oranda kolaylaşır.

Hafızanın bu özelliği, eğitim-öğretim metotları hazırlanırken, "Öğrenme Yolları" kapsamında dikkate alınan kıymetli bir veridir.

III. Aşama/ Uzun Süreli Hafıza:

Bir önceki evreden uzun süreli hafızaya aktarılan bilgiler burada toplanır. Özelliklerine ve geliş sürelerine, önem derecelerine, anlamlarına, önceki bilgilerle eşleşmesine ve benzerliklerine göre tasnif edilir. Gerektiğinde tekrar hatırlanmak üzere uzun süreli hafızada depolanır.

Hafızanın bu kısmı kapsam bakımından oldukça geniştir. Yerleştirilen bilgiler yıllar sonra bile tekrar hatırlanabilir. Bu kalıcı bilgilerin kazanılma aşamasında bazı şartlar gözetilirse, gerektiğinde hatırlanması kolaylaşır. Bu şartlar şöyle özetlenebilir.

⦁ Bilgilerin anlamlı olmaları.

⦁ Önceki bilgilerle ilişkili olması.

⦁ Kolay ve önceki bilgilerle çağrışım içermeli.

Bu bilinçle kazanılan bilgiler, sınırları oldukça geniş olan uzun süreli hafızada hayat boyu arşivlenmiş olarak kalabilir.

İnsanı, yaratılmışların en mütekamili kılan beyin nimeti her türlü ihtimama layık olan bir hazinedir. Onun sağlıklı olarak uzun yıllar aktifliğini sürdürebilmesi için korunması gereklidir.

Limbik Sistem Hastalıkları Neden Olur?

Yaşam tarzı ve uzun süre maruz kalınan stres, ani gelişen şok ve derin üzüntüler, sağlıksız beslenme, uyku düzeninin bozuk olması gibi etkenler bu rahatsızlıklara sebep olabilir. Vücutta ve damarlarda toksin birikimlerine bağlı gelişen inflamasyonlar sistemde çeşitli bozukluklara yol açar.

Ayrıca beyinde veya başta yahut boyunda gelişen bazı kanser türleri ve bu bölgeleri etkileyen travmalar sistemin bozulmasına neden olabilir.

Limbik sistemin hasar görmesi sebebiyle oluşan hastalıklar şunlardır.

⦁ Epilepsi ve nöbetler,

⦁ Amnezi, hafıza sorunları ve hafıza kaybı.

⦁ Bunalım, depresyon ve uçlarda ruh ve mod hali.

⦁ Anksiyete, kaygı bozukluğu.

⦁ Demands.

⦁ Bunama.

⦁ Dış uyaranlardan yoğun ve ani bir şekilde etkilenme durumu

⦁ Sosyal ve psikolojik uyum bozukluğu

⦁ Kişilerdeki cinsel problemler ve beslenme sorunları.

⦁ Sindirim sistemine bağlı gelişen sorunları.

⦁ Bipolar bozukluk.

Limbik Sistem Nasıl Tedavi Edilir?

Multidisipliner tedavi.

Limbik sistem hastalıkları doğru tanı ve uzman tedavisi gerektiren ciddi hastalıklardır. Acilen ciddi bir sağlık kuruluşundan randevu alıp muayene olunmalıdır.

Limbik sistem hastalıkları tedavisi uzman bir nörolog önderliğinde tededavi planı hazırlanır. Hastalığın türüne göre birçok farklı branş uzmanlarının da katılımıyla yapılan multidisipliner tedavi yaklaşımıyla hasta incelenmeye alınır.